Beyinle İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar!
Vücudumuzun amiral gemisi olan beynimiz, milyarlarca sinir hücresinden oluşan bir muamma hâlâ. Tıp ve genetik bilimindeki gelişmeler bir yandan beynimizin yetenekleri ile ilgili yeni bilgiler ortaya çıkmasını sağlarken diğer taraftan da yanlış bilinenleri düzeltiyor...
Yukarıdaki başlık genellikle iki işi bir arada yapmaya çalışan kişilere şaka yollu yöneltilen bir soru. Ve bu soruya verilen cevap hep “evet”tir.
Farklı konulara odaklanma kapasitemizi sorgulamak için kurulan bu cümle aslında vücudun orkestra şefi olan beynin aslında doğru bilinen yanlışlarına da dikkat çekiyor. Merkezî sinir sistemimizi kontrol etmesinin yanı sıra yürümemizi, konuşmamızı, nefes almamızı ve düşünmemizi sağlayan beynin yapısı ve çalışma sistemi ile ilgili her gün yeni bir şey öğreniyoruz. Hâlâ sırlarla dolu olan bu mükemmel organa ait yanlış bilinenler beyin kapasitemizi geliştirmemizi engelliyor. Nöroloji uzmanı Dr. Arzu Aldemir, beyinle ilgili şaşırtan gerçekleri ve doğru bilinen yanlışları paylaştı...
ASLINDA İKİ İŞİ AYNI ANDA YAPAMIYORUZ
Beyin iki eş zamanlı olarak iki işi bir arada yürütemez. Bilinç düzeyimiz paralel çalışmaya müsait değildir. Aynı anda iki farklı konuya odaklanması bir kandırmacadır. Bir işi yarıda bırakıp diğerine atlayarak ve sonrasında tekrar bir önceki işe dönerek çalışabilir. Bunu hızlı yapabildiği için aynı anda yapıyor gibi görünür. Ancak üstün zekâlılarda bile bu tarz bir çalışmanın başarıyı düşürdüğü izlenmiştir. Çünkü bu esnada gereğinden fazla enerji kaybeder, yorulur. Ayrıca sürekli git-gel yaptığı için hata yapma riski çok çok yüksektir ve beynimiz hata yapmayı sevmez. Hata yapınca hataya takılır ve daha fazla hataya sebep olur. Araba kullanırken mesaj yazdığı için kaza yapanları hepimiz biliyoruz.
BEYNİ BÜYÜK OLAN DAHA MI ZEKİ?
Daha büyük beyne sahip olanların daha zeki olduğu bir şehir efsanesi. Sinir hücreleri arası bağlantı yoğunluğu, beyin büyüklüğünden daha önemlidir. Mesela, Albert Einstein’ın beyni, ortalama bir insanın beyninden daha küçüktü ancak sahip olduğu yoğun bağlantılar sayesinde ortalamanın üzerinde bir zekâya sahipti.
ANNE KARNINDA BÜTÜN BEYİN HÜCRELERİ DİŞİ Mİ?
Evet! İnsan anne karnında henüz embriyo aşamasındayken bir dişinin beyin hücrelerine sahiptir. Gebeliğin 5-6’ncı haftalarında bu hücreler, erkeklerde bulunan Y kromozomunun etkisi ile üretilen testosterona maruz kalarak değişime uğrar ve erkek beyni şekillenmeye başlar. Testosteron etkisi olmadan, bütün beyinler dişi beyni özelliklerine sahiptir.
DOKSAN YAŞINDA BİLE YENİ HÜCRE ÜRETİLİYOR
İnsanın belirli sayıdaki beyin hücresi ile doğduğu ve bunun sabit kaldığı düşünülüyordu. Ancak, yakın zamanda yapılan bir araştırma, insan beyninin 90’lı yaşlarına kadar yeni hücre üretmeye devam edebildiğini ortaya koydu. İspanya’da yapılan araştırmaya göre beynin hafıza ve ruh hâlini yöneten kısmı olan hipokampüs, yaşlılıkta dahi taze hücre üretebiliyor.
BEYİN BİR AMPULÜ YAKACAK KADAR ELEKTRİK ÜRETİR
Beynimiz çalışmak için elektriğe ihtiyaç duyar. İhtiyaç duyduğu bio elektriği de kendisi yapar. Beyin, uyanıkken 25 vat elektrik üretir ve bu da bir ampulü yakmaya yetecek güçtedir. Bu elektrik evlerimizdeki cihazları çalıştıran elektrik akımından farklı olarak iyon değişiminden kaynaklanır. Bunlar tuzu oluşturan iyonlardır. Bu yüzden sodyum düşüklüğü ve aşırı tuz kaybının ilk yaptığı şey bilinç bozukluğudur.
YENİ BİLGİLER ÖĞRENMEK BEYNİ GELİŞTİRİR Mİ?
Öğrenme süreci beyinde var olan sinir hücreler arası bağlantılar gelişmesi ile gerçekleşir. Bu yüzden yeni bilgiler öğrenmek, beyinde yeni hücreler oluşmasını sağlamaz ama bağlantıların sayısını artırarak beynimizi geliştirir. Ne kadar tekrar yapılırsa bağlantılar o kadar yoğunlaşır.
HAFIZAYI GÜÇLENDİRMENİN 7 YOLU
1- Fiziksel egzersiz hem bedeni hem de beyni geliştirir. Egzersiz, sinir kavşaklarının sayısını artırarak beyinde daha fazla irtibat noktası oluşturur ve yeni hücreler oluşmasına katkıda bulunur.
2- Bir şeyi ezberlemek istiyorsanız, bunu hareket hâlinde yapın. Bir sınava hazırlanmanız ya da aklınızda tutmanız gereken bir bilgiyi yürürken tekrarlayın.
3- Beyin hücrelerinin yapı maddesi yağdır. O yüzden yediklerinizin bir miktar yağ da içermesi beslenme için hayati önem taşır. Özellikle de fındık, fıstık, çekirdekler, avokado ve balıktaki yağ sağlıklı yağlardır. Ayrıca biberiye ve zerdeçalın da beyin sağlığı için faydalı olduğu biliniyor.
4- Şeker ve şekere dönüşen gıdaları daha az tüketin. Yemekten zevk almak, yemek zevkini arkadaşlarınızla sevdiklerinizle paylaşmak da yediğiniz şeylerin beyne faydasını güçlendirir.
5- Arada sırada şalteri indirin. Biraz stres, insanın acil durumlara tepki gösterme refleksini koruması açısından gerekli. Fakat uzun süren endişe ve yüksek düzeyde stres beyinde tam tersine, zehir etkisi yapıyor.
6- Daha önce hiç denemediğiniz şeyleri yapın. Yeni bir dil öğrenmek gibi.
7- Sınava girecekseniz sıkı bir şekilde çalışıp üstüne iyi bir uyku çekin. İmtihana hazırlanıyorsanız, muhtemel soruların cevaplarını uyumadan önce bir daha çalışın, üzerine uyuyun.
