Uyuşturucu ve Sosyal Medya

“Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendirme  veya bu nitelikte yayın yapma " suçu  son zamanlarda haberlere de yansıyan ve daha çok rap müzikler içerisinde yer aldığı iddia edilen söz ve görseller üzerinden gündeme gelen bir konudur.

Uyuşturucu ve uyarıcı maddeler, kullanımı sonucunda doğrudan sinir sistemine etki eden, bireyde fiziksel ve psikolojik bağımlılık meydana getirmek suretiyle bireyi ve içinde bulunduğu toplumu iktisadi, sosyal ve ahlaki açıdan tedavisi zor çöküntülere sürükleyen maddelerdir. Bu maddelerin mezkûr etkilerinin toplumun genel sağlığına karşı büyük bir tehdit oluşturması ise, bu konuda hukuki düzenlemeler oluşturulmasını gerektirmiş, neticede uyuşturucu ve uyarıcı maddeler ceza hukukunun konusuna girmiş ve bu maddelere ilişkin çeşitli suçlar ihdas edilmiştir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 190 ıncı maddesinin 2 nci fıkrasında bu maddelerin kullanımının alenen özendirilmesi de suç sayılmış olup bu düzenleme ile öngörülen yaptırımların tatbiki, hukuk camiasında ve kamuoyunda genel sağlığın cezai korunumu ile temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması bağlamında çeşitli tartışmalara yol açmaktadır.

<“Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma”> başlıklı TCK m.190’nın 2. fıkrasında “Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır” ifadesine yer verilerek, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını alenen özendirme ve bu maddelerinin kullanılmasını alenen özendirici nitelikte yayın yapma filleri suç olarak düzenlenmiştir.Bu maddeye göre; uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımına özendirme suçunun oluşması için iki seçimlik hareketten birisinin gerçekleşmesi gerekir ki, bunlardan birisi madde kullanımını alenen özendirmek, diğeri ise madde kullanımını alenen özendirici nitelikte yayın yapmaktır.

A-) TCK m.190/2 kapsamında suçtan bahsedebilmek için, öncelikle uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını özendirecek bir fiil gerekir. ; Özendirmekten maksat , uyuşturucu ve uyarıcı maddenin kullanılması konusunda muhatabı teşvik etmek, onları isteklendirmek ya da bu davranışta bulunmaları yönünde kışkırtmak anlamında kullanılmıştır.Suç tehlike suçu olup, özendirmeye yönelik hareketin yapılması yeterlidir. Ayrıca neticenin gerçekleşmesi aranmaz.

B) Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin kullanılmasını alenen özendirici nitelikte yayın yapmak ; Özendirme işleminin yayın yolu ile yapılması suçun hareket unsuru olarak düzenlenmiştir. Yayın yazılı, görsel veya sözlü yayın yolu ile olabilir. Suç tehlike suçu olup, yayın yolu ile özendirmeye yönelik hareketin yapılması yeterlidir. Ayrıca neticenin gerçekleşmesi aranmaz.Türk Ceza Kanunu’nun 6 ncı maddesinin (g)bendindeki “…basın ve yayın yolu ile deyiminden; her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim aracıyla yapılan yayınlar anlaşılır” tanımından hareketle, bu seçimlik hareketin içinde barındırdığı “yayın yapma” fiilinden de her türlü kitle iletişim aracı ile yapılan yayınları anlamak lazımdır. Bu çerçevede radyo, televizyon, internet ve diğer kitle iletişim araçları vasıtasıyla yapılan her türlü görsel veya işitsel, sözlü ya da yazılı yayınların uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını özendirici niteliği haiz olması hâlinde, bu yayınların kişilerce öğrenilmiş olması şartı aranmadan maddede ihdas edilen suçun oluştuğu kabul edilir.

TCK 190/2 maddesinde düzenlenen suçta, özendirilen kimsenin birden fazla olması durumunda, zincirleme suç hükümleri uygulanmaz. Ancak yayın yolu ile özendirmede yayının farklı zamanlarda birden fazla tekrarlanması durumunda, zincirleme suç hükümleri oluşabilir.

Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Görevli Mahkeme

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu şikayete tabi suçlar kategorisinde değildir. Bu nedenle suç, dava zamanaşımı süresi içerisinde kalmak kaydıyla her zaman soruşturulabilir. Suça dair olağan dava zamanaşımı süresi 15 yıldır. Suçun mağduru kamu olduğundan şikayetten vazgeçme açısından bir özellik arz etmez.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunda yargılama yapma görevi Asliye Ceza Mahkemesi tarafından yerine getirilir.

Uyuşturucu Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu ve Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, kişinin işlediği suçtan dolayı özgür iradesiyle sonradan pişman olması, suç teşkil eden fiilin meydana getirdiği olumsuzlukları gidermesi ve ceza adaletine olumlu davranışlarıyla katkı sunması halinde atıfet hükümlerinin uygulanmasını sağlayan bir ceza hukuku kurumudur.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunda etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimini düzenleyen herhangi bir hüküm yoktur. Bu nedenle, etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz.

SOSYAL MEDYANIN ETKİLERİ

Sosyal medya; bilgisayar veya akıllı telefon kullanan kişilerin, internet üzerinden oluşturabilecekleri her türlü yazılı, sesli ve görüntülü iletişimi ve paylaşımı sağlayan internet sitelerinden oluşmaktadır. “ Dünyada her 5 kişiden 2’si internet kullanırken, ülkemizde her iki kişiden birisi internet kullanmaktadır. Ülkemizde her 5 internet kullanıcısının dördü, sosyal medyaya girebilmek için internet kullanıyor. Gene dünyada her 3 kişiden birinin sosyal medya hesabi varken, ülkemizde her iki kişiden birinin sosyal medya hesabı bulunmaktadır”.

Yine bir gerçektir ki; artık sosyal medyayı reddetmek olası gözükmemektedir. Bu durum, iletişimin yeni bir şekli olarak karşımızdadır. Bunu tehlikesiz bir hale getirmek gerekir. Ancak tehlikeli yönleri farkedersek, çocuklarımızı ve gençlerimizi koruyabiliriz

Günümüzde birçok sosyal program bulunmakta olup ve bunların takibi oldukça zordur. Zira toplumsal açıdan bu konuda herkese sorumluluk düşmektedir. Konumuz üzerinden değerlendirme yapacak olursak  uyuşturucu kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçunun önlemlerini alırken öncelikle sosyal medya üzerinden yapılan yayınlarda hassasiyet göstermek gerekmektedir. Bazen ne anlama geldiğinin farkına varamadığımız görseller ve tercümesini bilmediğimiz özellikle yabancı şarkılar ve rap müziklerde bu durum kendini göstermektedir. Burada yabancı şarkı ve rap müzik karşıtlığımız kesinlikle söz konusu olmayıp, aksine gayemiz dinlediğimiz ve gördüğümüz şeylerin anlamlarının farkında olmak, topluma zarar verecek ve gençlerimizi içine hapsolacağı zararlı alışkanlıklardan uzak tutmaktır. Yine birçok sanat eserin de bu suçun kendisine vücut bulduğu görülmektedir.

Kanaatimizce hiçbir şey insan sağlığından daha değerli ve korunmaya değer olmadığından toplum sağlığına karşı büyük tehdit oluşturan uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin yaygınlaşmasını ve özendirilmesini önlemek amacıyla birtakım temel hak ve hürriyetler ölçülülük ilkesine ve belli dengelere bağlı kalmak şartıyla sınırlandırılabilmelidir. Bu hususta özellikle sanatın etki alanına getirilecek bu sınırlamalar ihdas edilirken objektifliğe ve toplum menfaatine pekâlâ riayet etmeli ve her olay kendi şartlarıyla ayrı ayrı incelenmelidir.

Netice itibariyle, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını özendirme suçunun henüz yeni sayılabilecek bir suç tipi olmasına rağmen gün geçtikçe önemini artıracağını söylemek mümkündür. Zira günümüzde özellikle sosyal medya kullanımının oldukça yüksek düzeylere ulaşmasının bir sonucu olarak bu suç tipinin temel şartı olan aleniyetin oluşması oldukça kolaylaşmış ve bu suç, dileyen herkes tarafından kolaylıkla işlenebilir hâle gelmiştir. Bu noktada yapılacak düzenlemeler, toplumun genel sağlığını, özellikle sanat hürriyeti başta olmak üzere temel hak ve hürriyetleri ve hukuki güvenlik ilkesini yakından ilgilendirmekte olup; bu düzenlemelerin ihdasında hürriyet ile otorite arasındaki dengenin titiz bir şekilde tesis edilmesi, kuşkusuz içtimai hayatta doğuracağı sonuçlar bakımından büyük bir önemi haiz olacaktır.

GÜNÜN SÖZÜ

“Önemli olan yaşamak değildir, başarmak hiç değildir. Önemli olan insan kalmayı bilmektir. “  
  - George Orwell

Yazarın Diğer Yazıları