Binlerce vatandaş tarafından beklenen yeni infaz düzenlemesi 14.04.2020 Tarihinde TBMM’de kabul edilmesinin akabinde 15.04.2020 Tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 7242 numaralı “Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu başta olmak üzere pek çok kanunda değişiklik yapılmıştır.
Ancak biz bu yazımızda en çok merak edilen infaz ve denetimli serbestlik hakkındaki değişikliklere yer vereceğiz.
Yasayı incelediğimizde ilk olarak 30.03.2020 Tarihinden önce işlenen suçlar ile 30.03.2020 Tarihinden sonra işlene suçlar şeklinde bir ayrıma gitmemiz gerekiyor.
30.03.2020 Tarihinden Önce İşlenen Suçlar Bakımından İnfaz ve Denetimli Serbestlik
5275 sayılı Kanunun Geçici 6. Maddesinde yapılan değişiklikle 30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlar açısından ;
- İstisna suçlar dışında Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar yirmi dört yılını, diğer süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.
Yapılan değişiklikle bazı süreli hapis cezalarına mahkum olanlar açısından infaz kurumunda geçirmeleri gereken ceza oranları 2/3’den 1/2’ ye düşürülmüştür.
-Denetimli serbestlik süresi ise “1” yıldan “3”yıla çıkarılmıştır.
Bahsi geçen her iki düzenlemede 30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlar açısından uygulanacaktır. Önemle belirtmemiz gerekir ki suçun 30.03.2020 tarihinden önce işlenmiş ve istisai suçlar dışından olması yeterlidir, mahkumiyet hükmü ileri bir tarihte de verilebilir. Hükümlü yine Geçici 6. maddedeki denetimli serbestlik hükümlerinden yararlanabilecektir.
Örnek vermek gerekirse yeni infaz düzenlemesiyle 30.03.2020 Tarihinden önce işlediği ve istisnai suçlar dışındaki bir suç nedeniyle 6 yıl veya altında hapis cezası alan bir hükümlü doğrudan tahliye olma hakkına sahip olacaktır.
Aşağıda belirttiğimiz istisnai suçları işleyen hükümlüler 30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlara ilişkin 5275 sayılı Kanunun Geçici 6. maddesiyle getirilen “1/2 şartla tahliye oranı” ve “3 yıl denetimli serbestlik” hükümlerinden yararlanamaz.
1. Kasten Öldürme suçları (TCK 81, 82, 83)
2. Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (TCK 87, fıkra iki, bent d)
3. İşkence suçu (TCK 94 ve 95
4. Eziyet suçu (TCK 96)
5. Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (TCK 102, 103, 104, 105
6. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu (TCK 188)
7. Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (TCK 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138)
8. Devletin güvenliğine karşı suçlar (TCK 302-339 arası)
9. 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar
10. Terör suçları (3713 sayılı yasa)
0-6 Yaş Grubu Çocuğu Bulunan Kadın Hükümlüler İle, 70 Yaşını Bitirmiş Veya 65 Yaşını Bitirmiş Hükümlüler Yönünden Hapis Cezasının İnfazı ve Denetimli Serbetlik;
30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlara ilişkin 5275 sayılı Kanunun Geçici 6/2. maddesiyle getirilen bir diğer değişiklik ise
- 0-6 yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile 70 yaşını bitirmiş hükümlüler hakkında 2 yıllık olan denetim süresi, 4 yıla çıkarılmıştır.
- Maruz kaldığı ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatını yalnız idame ettiremeyen 65 yaşını bitirmiş hükümlülerin koşullu salıverilmeleri için ceza infaz kurumlarında geçirmeleri gereken süreler, azami süre sınırına bakılmaksızın 105/A maddesinde düzenlenen denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edilebilir. Ağır hastalık, engellilik veya kocama hâli, Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca veya Adlî Tıp Kurumunca düzenlenen bir raporla belgelendirilir.
Aşağıda belirttiğimiz istisnai suçları işleyen hükümlüler 30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlara ilişkin 5275 sayılı Kanunun Geçici 6/2. maddesiyle getirilen “4 yıllık denetimli serbestlik” hükümlerinden faydalanamaz.
İstisna Suçlar:
1. Kasten öldürme suçları (madde 81, 82 ve 83)
2. Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (madde 102, 103, 104 ve 105)
3. Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (madde 132, 133, 134, Suçlarda 135, 136, 137 ve 138)
4. 4-Devletin güvenliğine karşı suçlar (TCK 302-339 arası
5. Terör suçları (3713 sayılı yasa)
Çocuk Hükümlüler Yönünden Hapis Cezalarının İnfazı ve Denetimli Serbestlik;
Çocuk Hükümlülerin, 30.03.2020 Tarihine kadar işlenen suçlarda, (istisna suçlar hariç) infaz kurumunda geçirmeleri gereken ceza oranları 2/3’den 1/2’ ye düşürülmüş olduğundan koşullu salıverilme oranı (1/2) olarak uygulanır. İşlenen suç, istisna suçlar dışında ise, Denetimli serbestlik süresi de 3 yıl olarak uygulanacaktır.
Ayrıca, (5275 sayılı Kanun Geçici 6/4. maddesi gereği), 30/3/2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından, tabi olduğu infaz rejimine göre belirlenen koşullu salıverilme süresinin hesaplanmasında;
a)Hükümlünün 15 yaşını dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği, 1 gün, 3 gün;
b)Hükümlünün 18 yaşını dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği, 1 gün, 2 gün olarak dikkate alınır.
Mükerrirler Yönünden Cezaların İnfazı: Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanırken geçerli olan 3/4 şartla tahliye oranı, 5275 sayılı Kanun madde 108/1-d ile (2/3)'e indirilmiştir.
İstisna suçlar dışında olmak kaydıyla 5275 sayılı Kanun Geçici 6. maddesinde yer alan 3 yıllık denetimli serbestlik tedbiri uygulamasından yararlanabilirler.
Adli Para Cezası Alanlar Yönünden; Hakkında adli para cezası hükmolunanlar Geçici 6. maddede düzenlenen koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik hükümlerinden yararlanamazlar. Adli para cezasını ödemek zorundadırlar.
Yakalaması Bulunan Hükümlüler Yönünden: 30.03.2020 Tarihinden önce istisnai suçlar dışında suç işleyip mahkumiyeti olan ancak infaz savcılığınca gönderilen davetiye uymayarak teslim olmayan veya hakkında doğrudan yakalama kararı çıkarılan hükümlüler, cezasını çekmek üzere teslim oldukları veya yakalandıkları zaman 5275 sayılı Kanun Geçici 6. maddesinde düzenlenen infaz indirimi ve denetimli serbestlik yasasından yararlanırlar.
Tutuklu/Tutuksuz Yargılaması Devam Eden Sanıklar Yönünden : Yargılaması devam eden sanıklar hakkında , suçun 30.03.2020 tarihinden önce işlenmiş olması ve istisna suçlar dışında kalması kaydıyla ve hükmün kesinleşmesiyle 5275 sayılı Kanun düzenlemesindeki infaz indirimi ve denetimli serbestlik süresi mutlaka göz önünde bulundurulacaktır. İsnad edilen suç vasfı nedeniyle erken tahliye olmaları söz konusu olacaktır.
Mevcutta Denetimli Serbestlikte Olan Hükümlüler Yönünden: Hakkında halihazırda denetimli serbestlik tedbiri uygulanan hükümlülerin müddetnamesinin yeniden hazırlanması gerekebilir. İstisna suçlar dışında denetimli serbestlikte olan hükümlüler, 1/2 infaz indiriminden faydalanacakları için denetimli serbestlik süresi de haliyle kısalacaktır.
671 Sayılı KHK ve 7242 Sayılı Kanun’un Birlikte Uygulanması Yönünden: 01.07.2016 tarihinden önce işlenen bazı suçlar bakımından 1/2 infaz indirimi ve 2 yıl denetimli serbestlik uygulaması getiren 671 sayılı KHK ile 30.03.2020 Tarihinden önce işlenen bazı suçlara 1/2 infaz indirimi ve 3 yıl denetimli serbestlik getiren 7242 sayılı Kanun hükümleri birlikte uygulanamaz. Denetimli serbestlik süresi belirlenirken suç tarihi, infaz tarihi, işlenen suçun türü ve istisna suçlardan olup olmadığı dikkate alınarak en lehine olan belirlenir. Hükümlünün lehine olan yasa uygulanır.
30.03.2020 Tarihinden Sonra İşlenen Suçlarda Denetimli Serbestlik ve İnfaz
7242 numaralı “Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un yürürlüğe girmesinden sonra, istisna suçlardan hükümlü ve mükerrirler haricinde diğer hükümlülerin hapis cezalarında, hapis cezalarına “1/2” oranında şartla tahliye indirimi ve “1 yıl” da denetimli serbestlik tedbiri uygulanacaktır.
Söz konusu yasa değişikliğinden sonra, cezası olan hükümlü 1/2 şartla tahliye indiriminden ve 1 yıl da Denetimli Serbestlikten yararlanacağı için, 2 yıl ve altında Hapis Cezası olan hükümlüler, açık cezaevine alınacak. Akabinde Açığa Ayrılma Yönetmeliği Geçici 1. md.si gereği 3 gün açık cezaevinde kalmasıyla birlikte İnfaz Hakiminin "Denetimli Serbestlik Kararı" ile serbest kalacaktır.
Örneğin ; İstisna olan suçların dışında ve mükerrir olmamak kaydıyla 10 yıl hapis cezası olan hükümlü hakkında “1/2”şartla tahliye indirimi uygulanarak,
10 yılın 1/2’si olan 5 yıl İnfaz kurumunda geçirmeleri gereken süredir.
5 yıl’a 1 yıllık denetimli serbestlik indirimi uygulanınca, hükümlü 4 yıl ceza infaz kurumunda yatacaktır. Sonuçta; 10 yıl Hapis cezası olan hükümlü sadece 4 yıl cezaevinde yatacaktır.
7242 numaralı “Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un Yürürlüğe Girmesiyle
Koşullu salıverilme oranı 1/2 olarak uygulanacaktır. Süreli hapis cezası alan hükümlüler aşağıda saydığımız istisna suçlar dışında, cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıvermeden yararlanabileceklerdir.
Aşağıdaki suçları işleyen hükümlüler bakımından koşullu salıverme oranı 2/3 şeklinde uygulanacaktır.
1. Kasten Öldürme suçları (TCK 81, 82, 83)
2. Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan, (madde 87, fıkra iki, bent d) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar
3. İşkence suçu (TCK 94 ve 95)
4. Eziyet suçu (TCK 96)
5. Cinsel saldırı (TCK 102/1)
6. Reşit olmayanla cinsel ilişki (TCK 104/1)
7. Cinsel taciz (TCK 105)
8. Devletin sırlarına karşı suçlar (TCK 326-339 arası)
9. Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti HAKKINDA çerçevesinde işlenen suçlar
10. Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (TCK 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138)
Aşağıdaki suçları işleyen hükümlüler bakımından koşullu salıverme oranı 3/4 şeklinde uygulanacaktır.
1. Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar (TCK 102/2, 103, 104/2-3)
2. Uyuşturucu suçları (TCK 188)
3. Terör suçları (3713 sayılı TMK uygulananlar)
Aşağıdaki suçları işleyen Çocuklar bakımından koşullu salıverme oranı 2/3 şeklinde uygulanacaktır.
1- Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar (TCK 102, 103, 104, 105)
2- Uyuşturucu suçları (TCK 188)
3- Terör suçları (3713 sayılı TMK uygulananlar)
4- Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar
Unutulmamalıdır ki denetimli serbestlik yasası re’sen uygulanmamaktadır ancak hükümlünün talebi halinde uygulanabilecektir. Cezaevinde bulunan hükümlü denetimli serbestlik yasasından yararlanmak istediğini dilekçe ile İnfaz Hakimliği’ne bildirdiğinde, İnfaz Hakimliği bu taleple ilgili en kısa sürede karar verecektir.
Ayrıca kaçakçalık suçu bakımında istisanaları mevcut olmakla birlikte suçu işleyen etkin pişmanlık göstererek suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine soruşturma evresi sona erinceye kadar ödediği takdirde, hakkında Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza yarı oranında,kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödediği takdirde, hakkında bu Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza üçte bir oranında indirilecektir.
Yine kaçakçılık suçlarında eşyanın değerinin hafif olması halinde verilecek cezalar yarısına kadar, pek hafif olması halinde ise üçte birine kadar indirilecektir.
İnfaz hakimi, hükümlünün talebi üzerine kasten işlenen suçlarda toplam bir yıl altı ay, taksirle öldürme suçu hariç olmak üzere taksirle işlenen suçlarda ise toplam üç yıl veya daha az süreli hapis cezasının;Her hafta cuma günleri saat 19.00’da girmek ve pazar günleri aynı saatte çıkmak suretiyle hafta sonları veya hafta sonları hariç, her gün saat 19.00’da girmek ve ertesi gün saat 07.00’de çıkmak suretiyle geceleri,ceza infaz kurumlarında çektirilmesine karar verebilir.
Yazımız içeriğinde infaz süreleri ve denetimli serbestlik hakkında en çok merak edilen konuları açıklamaya çalıştık. Ancak unutulmaması gereken bir husus var ki Ceza hukuku ve İnfaz hukuku başlı başına geniş konulara sahiptir. Uygulanması kişinin işlediği suça, suç tarihine, kişinin yaşına vb pek çok konuya bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu nedenle bu konuda hak kaybına uğramamak ve daha fazla mağdur olmamak için alanında uzman bir ceza avukatından yardım alınması gerekmektedir.