Prof. Dr. Necip Pirinçci

Prostat Büyümesi Hakkında Bilmemiz Gerekenler

Prof. Dr. Necip Pirinçci


İleri yaş grubu erkeklerin yaşam kalitesini bozan önemli bir sağlık problemi olan prostat büyümesi ile ilgili olarak aklımıza takılanları anlaşılır cümlelerle soru-cevap olarak değerlendirecek olursak:

Prostat nedir?
Sadece erkeklerde bulunan prostat bezi, idrar torbasının yani mesanenin tabanında, idrar çıkış kanalı yani üretrayı çevreleyen şekil olarak cevize benzeyen bir dokudur.

Prostatın görevi nedir?
Spermlerin taşınmasından sorumlu olan semenin içindeki sıvıların üretiminde rol alır. Prostat bezi üretranın en üst kısmını çevreler. Normal boyutta iken herhangi bir probleme yol açmayan prosta dokusu büyüdüğü zaman çevrelediği üretrayı daraltarak idrar yapmayı zorlaştırır.

Benign Prostat Hipetrofisi (BPH) nedir?
İyi huylu prostat büyümesini tarif eder. 40’ lı yaşların ortalarına gelindiğinde prostatın orta kısmındaki hücreler (idrarın dışarı çıkacağı kanalı yani üretrayı çevreleyen bölümdeki dokular) normalden daha hızlı çoğalmaya başlar. Buradaki dokular genişledikçe, sıklıkla üretraya baskı yapar ve idrar akımını yavaşlatır. 50 yaşındaki erkeklerin %30’unda, 60 yaşındaki erkeklerin %50’sinde prosta büyümesi bulguları olabilirken, 80 yaşında hastalığın görülme sıklığı %80’lere çıkmaktadır.

Prostatın büyümesini engellemek için ne yapılabilir?
Prostat büyümesi yaşlanmanın, saçların beyazlaması kadar doğal bir parçasıdır. Yaşam süresi arttıkça BPH’nın ortaya çıkma riskide bir o kadar artar.

Prostat büyümesinin nedenleri nelerdir?
Kabul edilen nedenlerin birincisi yaşlanma, ikincisi erkeklik hormonunun varlığıdır. Bu hormonlar prostat dokusunda büyüme yapar.

Prosta büyümesi ne zaman başlar?
BPH genelikle 30’lu yaşlarda başlamakla birlikte çoğunlukla 50’li yaşlarda belirti verir.

Prostat büyümesi olanlarda hangi şikayetler görülebilir?
•    Zayıf idrar akımı
•    İdrara başlamada zorluk, bekleyerek idrar yapma
•    Kesik kesik idrar yapma
•    İdrarın sonunda damla damla idrar gelmesi
•    Sık idrar yapma ve geceleri sık idrara çıkma
•    Mesaneyi tam olarak boşaltmama hissi
•    Aniden sıkışma, tuvalete yetişmeden idrar kaçırma

Eğer prostat büyümesi mesanenin boşalmasını engelliyorsa ciddi problemlere yol açabilir. Mesanede az idrar bulunmasına rağmen kasılmaya başlar ve bu durumda sık idrara çıkmaya sebep olur. Sonuç olarak; mesane zayıflar ve içini boşaltma yeteneğini kaybeder. İdrar mesanenin içinde kalır. Mesanenin sürekli dolu kalması idrar yolu enfeksiyonu ve böbrek hasarı ile sonuçlanabilir.

BPH ile Prostat Kanseri arasında bir ilişki var mıdır?
İki durum birbirinden bağımsız gelişir. BPH, prostat kanseri öncesi bir durum değildir.

BPH tedavi seçenekleri nelerdir?
Tedavide pekçok yöntem mevcut olmakla birlikte 3 temel gruba ayırmak mümkündür: Takip, ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi
•    Takip: Çok fazla şikayeti olmayan ve tetkiklerde belirgin tıkanıklık olmayan hastaların yıllık takiplerinin yapılması ve şikayetleri artarsa diğer tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekir.

•    İlaç Tedavisi: İlaç tedavisi prostat büyümesinin yol açtığı şikayetlerde genelde ilk tercih edilen tedavi yöntemidir. Orta derecede şikayeti olan, kesin cerrahi tedavi gerektirmeyen ya da cerrahi tedavi istemeyen hastalarda ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Hastalar fayda gördükleri süre boyunca ilaca kullanmak zorundadırlar.

•    Cerrahi Tedavi: BPH tedavi edilmediği zaman; hiç idrar yapamama, idrarda kanama, idrar yolu enfeksiyonu, mesane taşı ve böbrek yetmezliği gibi komplikasyonların gelişmesine yol açabilir. Günümüzde BPH’nın en etkili tedavi yöntemi cerrahi tedavidir. Henüz hiçbir tedaviyle cerrahi tedavide elde edilen başarı sağlanamamıştır. En sık kullanılan cerrahi tedavi yöntemleri;

    TUR-P (Prostatın Transüretral rezeksiyonu): Halk arasında kapalı ameliyat olarak bilinen bu yöntemde penisten girilen aletler yardımıyla prostat parça parça kesilerek dışarı alınır. Bu yöntemde monopolar, bipolar, plazmakinetik gibi değişik enerji kaynakları kullanılabilir. En sık uygulanan ameliyat yöntemidir.

    Transvezikal prostatektomi: Halk arasında açık prostat ameliyatı olarak bilinir. TUR-P için büyük prostatlarda, eşlik eden mesane divertikülü ve mesane taşı durumlarında tercih edilebilir. Etkinliği TUR-P’eye göre daha iyi olup hastanede yatış ve sondalı kalma süresi daha uzundur. 

    HOLEP (lazer prostat enükleasyonu))
    TUNA (transüretral iğne ablasyonu)
    Lazer prostatektomi
    Transüretral mikrodalga terapisi (ısı tedavisi)

Prostat ameliyatlarından sonra idrar tutamama olur mu?
Bazı prostat ameliyatlarından sonra düşük riskle olmakla birlikte böyle bir risk vardır.

Herkese mutlu ve sağlıklı bir ömür dilerim...

Yazarın Diğer Yazıları